La reconeishença vocau qu'ei l'utís qui analisa la votz e qui la transcriu dab la fòrma d'un tèxte escriut. Que hè partida de las tecnologias de tractament de la paraula qui permeten aus umans d'escambiar oraument dab las maquinas, mercés a interfàcias vocaus.
La reconeishença vocau qu'ei indispensabla entà realizar utís com lo sostitolatge automatic de video, las aplicacions de dictada vocau o los assistents personaus intelligents.
Lo Congrès permanent de la lenga occitana que participa a un programa transfronterèr triennau dab lo prètzhèit de dotar l'occitan (tà las soas varietats gascona e lengadociana) d'aquera tecnologia.
Que tribalha en partenariat dab la Rolde de Estudios Aragoneses (qui desvolòpa la medisha tecnologia entà la lenga aragonesa), la fondacion basca Elhuyar (en carga de la partida tecnica deu programa) e mei d'ua estructura qui produseishen contienguts multimèdias en occitan.
Version teledescargabla deu dossièr de premsa (francés) Version teledescargabla deu dossièr de premsa (occitan)
Las tecnologias de la lenga – reconeishença vocau, sintèsi vocau, traduccion automatica o enqüèra analisi semantic – que son un enjòc vitau entà las lengas minorizadas. Entà projectà's cap a ua societat mei anar mei numerizada, aquestas qu'an de dispausar de ressorsas e apèrs de qui cau entà que los locutors escàmbien en la lor lenga pròpia peu mejan d'interfacis. Mei d'un programa qu'estón realizats en aqueth sens entà la lenga occitana : Linguatec (traduccion automatica e sintèsi vocau), BaTelOc (basa textuau occitana), ROLF (clavèrs predictius).
La reconeishença vocau que permet la transcripcion de la votz en tèxte, ua tecnologia qui ei d'ara enlà difusada en abonde en aplicacions gran public, notadament peus assistents personaus (Siri d'Apple, Google Home o enqüèra Alexa d'Amazon entaus mei coneishuts) e entau sostitolatge automatic de video.
Demostracions de la reconeishença vocau basca e castelhana d'Elhuyar
Entà atraçar ua quantitat bèra d'enregistraments transcriuts, e qui sian representatius de la diversitat deus locutors de l'occitan, Lo Congrès qu'a desvolopat un utís de contribucion entà la comunautat. Sus aquera platafòrma, cadun que pòt enregistrar frasas qui seràn ajustadas au còrpus bastit dab los partenaris.
La reconeishença vocau qu'utiliza l'intelligéncia artificiau (los hialats neuronaus) entà transcríver automaticament la votz en tèxte escriut.
Abans d'ac poder har, que hè besonh d'entrainar l'IA dab frasas audio dejà transcriutas. Que hè doncas besonh un bèth còrpus audio transcriut, qu'ei a díser ua quantitat grana de tèxtes dab los enregistraments audios correspondents.
Que cau tanben « noirir » la maquina dab còrpus grans de tèxte e sonque. Atau que pòt apréner quaus fòrmas e son frequentas, quau mot apareish sovent a costat de tau aute...
Enfin, desvolopar que cau mei d'un programa :
Que's haràn en ua purmèra etapa las exigéncias tecnicas atau com las especificacions foncionaus.
D'un punt de vista tecnic, los desvolopaments entà l'occitan que seràn realizats en l'estat de l'art, a saber per l'utilizacion deus hialats neuronaus (intelligéncia artificiau). Ad aquesta tecnologia de tria que'u hè totun besonh un nombre hòrt important de dadas. Sonque un còrpus ric, voluminós e variat que guarantirà un resultat de qualitat en fin de cadena.
Entad aquò har, lo Congrès qu'a engatjat un partenariat dab mantuns productors de contienguts textuaus multimèdias en occitan : institucions, mèdias, editors, productors de contienguts audiovisuaus...
Qu'ei pr'amor d'aquò aquesta purmèra fasa que serà essenciaument consacrada a un tribalh de collècta, tractament (alinhament tèxte/son) e enterpausatge de còrpus textuaus e acostics per l'occitan. Que s'estiman a 200 òras haut o baish lo besonh de transcripcions e a 500 milions de mots lo còrpus textuau necessari per cada varietat. Pr'amor d'estar l'occitan ua lenga enqüèra tròp chic dotada, que compensaram per l'utilizacion de còrpus gigants deu francés e de l'espanhòu per obtiéner, mercés a la traduccion automatica, còrpus textuaus occitans importants.
Ua part grana deu projècte que's harà ad aqueth moment : acabar la collècta de las dadas necessàrias, realizar tres deus quate lòts de tribalh mei tecnics entà arribar a ua version avançada deu desvolopament. Concrètament, que prevedem au mensh ua mesa en òbra avançada deus modules seguents :
Dens la purmèra partida d'aquesta fasa darrèra, tots los desvolopaments tecnologics deu projècte que seràn acabats. La fasa de construccion deus transcriptors que serà tanben acabada. Integradas totas los compausantas tecnologicas, que seràn sosmetudas a ua seria de tèsts intensius d'avaloracion.
ReVOc qu'ei un programa navèth de desvolopament de la reconeishença vocau en occitan (varietats gascona e lengadociana) engatjat peu Congrès permanent de la lenga occitana. Aqueth programa triennau (2020-2022) que's debana dens l'encastre d'un partenariat transfronterèr qui assòcia l'institucion aragonesa Rolde de Estudios Aragoneses (qui desvoloparà la medisha tecnologia entà la lenga aragonesa) e la fondacion basca Elhuyar (en carga de la partida tecnica deu programa). Qu'a lo sostien financèr de la Region Novèla Aquitània, de la Region Occitània e deu Departament deus Pirenèus Atlantics (aperets a projèctes transfronterèrs).
Entà entrainar l'intelligéncia artificiau, que cau quantitas granas de dadas. L'occitan, lenga dita « pauc dotada », n'a pas generaument aqueths ensembles de dadas. entà constituir lo còrpus audio e lo còrpus textuau qui hèn mestièr au desvolopament de la reconeishença vocau, Lo Congrès non podè har-s'i solet.
Que's bastí doncas un partenariat d'ua pagèra inedita entà çò de l'occitan, entà constituir ua basa audio e textuau a la quau mei d'ua estructura e vienón portar la lor contribucion.
Lo Congrès permanent de la lenga occitana qu'ei l'organisme interregionau de regulacion de l'occitan. Qu'òbra en los maines de la lingüistica e deu TAL (tractament automatic de la lenga).
Que produseish utís lingüistics numerics de referéncia (diccionaris, conjugators, correctors ortografics...), aplicacions entau TAL (sintèsi vocau, traduccion automatica...) e aplicacions entaus telefonets (clavèrs predictius...).
Qu'a tanben missions de regulacion lingüistica e de recèrca scientifica aplicada.
Qu'ei l'editor de Dicodòc (multidiccionari occitan), Revirada (traductor automatic occitan) e Votz (sintèsi vocau occitana).
Entà tota informacion mei, contactar Lo Congrès.
© Lo Congrès Permanent de la Lenga Occitana, 2020, Totes los dreits reservats
Premsa